20 października 2023
Zawał serca
Zawał serca jest ostrą, zagrażającą życiu manifestacją miażdżycy. Przyczyną zawału mięśnia sercowego jest ograniczenie dopływu krwi przez tętnicę wieńcową poprzez całkowite zamknięcie naczynia wskutek pęknięcia blaszki miażdżycowej lub istotne zwężenie naczynia spowodowane stałym nasilaniem się miażdżycy. Zawał może wystąpić zarówno u osoby mającej już wcześniej chorobę wieńcową (czyli u osoby odczuwającej czasem dolegliwości bólowe w klatce piersiowej), jak i u osoby dotychczas nie mającej żadnych objawów choroby serca.
Objawy zawału serca
Typowym objawem zawału serca jest silny, gniotący ból w klatce piersiowej lub nadbrzuszu, niejednokrotnie promieniujący do żuchwy lub kończyny górnej. Dolegliwościom może towarzyszyć duszność, potliwości, czasem również nudności i wymioty. Zdarza się również, że zawał serca przebiega bez dodatkowych objawów (dzieję się tak często u pacjentów chorujących na cukrzycę oraz u kobiet), a jego pierwszą manifestacją są dopiero objawy niewydolności serca, takie jak duszność i większa męczliwość. Najgroźniejszą manifestacją zawału serca jest nagłe zatrzymanie krążenia.
Leczenie zawału serca
Podstawowym leczeniem ostrej fazy zawału serca jest jak najszybsze udrożnienie tętnicy wieńcowej, tym samym przywrócenie prawidłowego przepływu krwi, co zatrzymuje powstawanie martwicy serca i ogranicza wielkość uszkodzenia mięśnia sercowego. Najskuteczniejszym sposobem otwarcia tętnicy wieńcowej jest pierwotna angioplastyka wieńcowa. W zawale serca STEMI (z całkowitym zamknięciem tętnicy wieńcowej) leczenie inwazyjne należy wykonać jak najszybciej, w zawale serca NSTEMI konieczne jest w pierwszej kolejności leczenie farmakologiczne, następnie wykonanie badania inwazyjnego w trakcie pobytu chorego w szpitalu.
Postępowanie po przebytym zawale serca
U każdego pacjenta po przebytym zawale serca konieczne jest stałe leczenie farmakologiczne, które ma na celu zapobieganiu kolejnemu zawałowi, wspomagać przebudowę mięśnia sercowego oraz spowalniać przebieg miażdżycy. Podstawą leczenia po stentowaniu tętnic wieńcowych jest podwójne leczenie przeciwpłytkowe. Zapobieganiu progresji miażdżycy służą leki przeciwcholesterolowe, m.in. statyny. Kardioprotekcyjnie stosowane są leki z grupy beta-blokerów oraz inhibitorów konwertazy angiotensyny. Wszystkie te leki są włączone już podczas hospitalizacji, większość z nich będzie stosowana przewlekle. Leczenie pacjenta z zawałem serca po wypisie chorego ze szpitala prowadzone jest w ramach rocznego nadzoru nad pacjentem w programie KOS-Zawał. W ramach programu pacjenci mają zapewnioną ciągłość diagnostyki i leczenia, w tym również rehabilitacji kardiologicznej oraz edukacji na temat czynników ryzyka chorób serca.
Podstawą leczenia pacjenta po zawale serca jest stosowanie zasad zdrowego stylu życia (dieta z ograniczeniem tłuszczy zwierzęcych oraz węglowodanów, regularna aktywność fizyczna), redukcja czynników ryzyka miażdżycy (palenie papierosów, otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, hiperlipidemia) oraz kontynuowanie włączonej farmakoterapii pod stałym nadzorem lekarza kardiologa i lekarza POZ.
Opracowała: dr n. med. Alicja Sołtowska, lekarz Oddziału Kardiologii Szpitala im. Marciniaka